Het zit in onze aard om ongemak te vermijden. Waarschijnlijk is dat de reden dat we tegenspraak zelden actief opzoeken. Maar daarmee missen we ook veel van de wijsheid die daarin besloten ligt.

Laatst was er een aflevering van Arjen Lubach over de rol van algoritmen binnen social meda en hoe we daardoor massaal in een ‘fabeltjesfuik’ dreigen te zwemmen. Maar als je The Social Dilemma hebt gezien dan was je waarschijnlijk al eerder een stuk naïviteit kwijtgeraakt. Wat we ons alleen niet genoeg beseffen is dat we ook buiten deze algoritmen vooral zoeken naar geluiden die onze eigen denkbeelden en ideeën bevestigen: we gaan het meest om met mensen waar we ons in herkennen, we nemen informatie tot ons op manieren die ons het meest aanspreken en we zoeken situaties op waarin we onze denkbeelden gespiegeld en bevestigd zijn. Voor je het weet zit je in een echokamer waarin geen enkel ander geluid meer doordringt en je het idee krijgt dat je het gelijk aan jouw kant hebt.

Stille minderheid

Als leider is het je verantwoordelijkheid om besluiten te nemen die het hogere gezamenlijke belang dienen. Soms komt dat overeen met het meerderheidsgeluid, maar het is in alle gevallen belangrijk om ook de andere geluiden actief op te zoeken. Te vaak wordt voorbij gegaan aan de ideeën van de stille minderheid. Maar deze geluiden niet horen, betekent niet dat ze geen invloed hebben. En ook zeker niet dat ze geen wijsheid bevatten.

Door het negeren van ideeën die óók leven, bouwt er een druk op die het geheel beïnvloedt. Eerst merk je hooguit wat subtiele signalen (sarcasme, roddelen), maar als het minderheidsgeluid stelselmatig weggedrukt wordt zal het zich manifesteren in steeds openlijker saboterend gedrag. Maar: dat gedrag is in essentie niet bedoeld om te saboteren. Niemand staat ‘s ochtends op met het idee om vandaag eens lekker te gaan dwarsbomen. Het gedrag komt voort uit betrokkenheid bij het onderwerp én uit de behoefte om wijsheid aan groepsbesluiten toe te voegen.

Andere zienswijze

Als leider is het aan ons om tot kwalitatief goede besluiten te komen gezien de situatie en de context. En daarvoor is de zienswijze van de stille minderheid relevant. Besef dat wat we interpreteren als weerstand, in de praktijk niets anders is dan een andere zienswijze op hetzelfde thema. Met andere woorden: het biedt een perspectief dat we zelf (nog) niet zagen. Elementen daaruit kunnen dus wel degelijk waarde toevoegen aan het te nemen besluit en zorgt bovendien voor een bredere gedragenheid.

Ik daag je uit om de komende tijd vaker de vraag te stellen: “Is er iemand die hier heel anders over denkt, want ik ben er benieuwd naar jouw perspectief!”