De eerste keer dat ik gevraagd werd als projectleider in een vakgebied wat totaal nieuw voor me was, heb ik mezelf flink achter de oren gekrabd. Ik begreep dat de organisatie met de handen in het haar zat. De vorige projectleider was met een hoop gedoe vertrokken en er was dringend een opvolger nodig.

Maar ja. Een nieuwe branche met een cultuur die ik niet kende. En erger nog: een technisch project met een team vol specialisten, die onder tijdsdruk iets moesten opleveren wat nog niet eerder op deze manier was gedaan. En vervolgens moest dit ‘product’ aan de man worden gebracht bij een groep professionals die hier, mild uitgedrukt, niet allemaal op zaten te wachten. Moest ik hier wel aan beginnen? Ik was in deze context namelijk het ultieme prototype van een Domme Projectleider.

Geuzentitel

Vóór iemand hier aanstoot aanneemt, laat me uitleggen wat ik bedoel met ‘domme projectleider’ (m/v/x). Een domme projectleider is iemand die geen enkele kennis heeft van de inhoud. Die in een omgeving opereert die min of meer vreemd voor hem is, de taal niet spreekt en diep-inhoudelijke discussies al op voorhand verliest.

In de opdracht waar ik net over vertelde kreeg ik, nadat ik mijn achtergrond had toegelicht aan een groep toekomstige eindgebruikers, de opmerking: “Waarom hebben ze in vredesnaam gekozen voor een domme projectleider?”

Sindsdien gebruik ik het als geuzentitel. Omdat ik in dit project voor het eerst heel helder heb ervaren hoe effectief kan zijn om een domme projectleider te zijn en het sindsdien bewust inzet in mijn projecten.

Met de steeds grotere waarde die aan specialisatie wordt gehecht, is de domme projectleider alleen maar harder nodig

Sterker nog: ik durf te stellen dat domme projectleiders de toekomst hebben. Want met de steeds grotere waarde die aan specialisatie wordt gehecht, is de inbreng van dit type projectleider alleen maar harder nodig.

Ik noem drie belangrijke redenen waarom een domme projectleider een geheim wapen is voor succesvolle projecten.

1. Hij wordt niet afgeleid door zijn eigen deskundigheid.

Specialisten zijn de ruggengraat van projecten. Zonder de juiste expertise is het lastig om tot een goed eindresultaat te komen. Maar zet heel veel deskundigen bij elkaar en het staat niet per definitie garant voor een succesvol resultaat.

De grote kracht van de domme projectleider is dat hij niet anders kan dan vertrouwen op de kundigheid van de teamleden. Hij zal niet zelf met zijn handen aan de knoppen gaan zitten. Simpelweg omdat hij daar geen verstand van heeft. Zo houdt hij zijn aandacht bij waar dat het hardste nodig is: organiseren wat nodig is voor een succesvol resultaat.

Dat geeft een prettige balans binnen projectteams. De verantwoordelijkheid van de projectleider is de deskundigen te faciliteren om goed hun werk kunnen doen. De deskundigen doen waar zij het best in zijn en hebben daarin ook een expliciete en voelbare eigen verantwoordelijkheid. En ja, dat vereist vertrouwen en een scherpe antenne. Maar laten dat nu twee eigenschappen zijn die elke domme projectleider als gevolg van zijn gebrek aan inhoudelijkheid razendsnel ontwikkelt…

2. Hij blijft zich verwonderen.

Deze projectleider ziet alles voor het eerst en vindt niets vanzelfsprekend. Verwondering is een prima state-of-mind om de dingen mee te zien zoals ze echt zijn. Deze projectleider kan niet anders dan heel veel vragen te stellen. Ook (en misschien wel vooral) domme vragen: waarom gaan de dingen zoals ze gaan? Waar is dit overleg precies voor? Wie beslist daarover?

Juist vragen naar dingen die voor iedereen binnen de organisatie voor de hand lijken te liggen, leiden tot nieuwe inzichten. Ze kunnen niet-lopende mechanismen bloot leggen.

In zijn inspanningen om de context te begrijpen zet de projectleider ook opdrachtgever, stuurgroep en projectteam regelmatig aan het denken. En dat draagt bij aan de kwaliteit van het eindresultaat.

3. De domme projectleider weet dat hij fouten gaat maken

Als onbekende actor in een nieuwe omgeving weet je één ding zeker: je gaat een keer de fout in. Die wetenschap maakt dat deze projectleider van nature niet zo snel een sfeer creëert waarin fouten maken wordt afgestraft.

Elk project is gebaat bij het maken van productieve fouten. Klinkt dat raar?

Door niet alleen het maken van fouten bespreekbaar te maken maar binnen een acceptabele marge zelfs te verwelkomen, stimuleer je creativiteit bij je team en bij jezelf. Je maakt exploreren, spelen en experimenteren een onderdeel van je aanpak.

Fouten worden in zo’n context als vanzelf gebruikt om een probleem vanuit nieuwe perspectieven te bekijken. En juist daar zit de ruimte om het resultaat beter, innovatiever, mooier of effectiever te maken. Bovendien is deze manier van werken leuker of iedereen die erbij betrokken is.

Betekent dit dat elke organisatie nu maar domme projectleiders van buiten moet gaan aantrekken? Dat is zeker niet het punt wat ik probeer te maken. Mijn stelling is dat een niet-inhoudsdeskundige projectleider – intern of extern – die vanuit verwondering, het blijven stellen van vragen en een stevig vertrouwen in de deskundigheid van het team ongelofelijk veel waarde heeft voor projecten.

Ben je toch deskundig én projectleider? Probeer in deze rol een keer je deskundige bril af te zetten, sluit aan bij de revolutie van de domme projectleiders en zie wat het oplevert.

Wil je dagelijks inspiratie? Like De Implementatiedokter op Facebook.