Tim is een aanpakker. Een snelle slimme denker; type getting-things-done die prima zijn eigen boontjes kan doppen. Dat heeft hem ver gebracht. Ook als leider staat hij z’n mannetje. Een harde werker, praktisch maar confronterend als het moet. Hij laat zich niet piepelen.

Hij heeft al vroeg in zijn leven geleerd dat hij niemand anders nodig heeft en uitstekend voor zichzelf kan zorgen. Toen Tim nog erg jong was, werd zijn moeder ziek. Ziekenhuis in, ziekenhuis uit. Zijn vader probeerde ondertussen zijn baan en de zorg voor echtgenote, kind en huishouden te combineren. Tim wist al op vijfjarige leeftijd: ik moet zo goed mogelijk voor mezelf zorgen. Niemand mag last van me hebben of zorgen over me hebben.

De zelfstandigheid waar hij zo trots op is betekent ook dat hij weinig verbinding heeft met collega’s. Hulp vragen zit gewoon niet zo in zijn systeem. Delegeren eigenlijk ook niet. En dat begint hem parten te spelen. Het lukt hem maar niet om één team te smeden van de mensen die voor hem werken.

Zijn eigen manager heeft hem pittige feedback gegeven: hij noemde Tim een solist die niet voldoende laat zien dat hij hart heeft voor zijn mensen. “Als je het helemaal alleen kon doen, dan zou dat volgens mij je voorkeur hebben,” had zijn manager gezegd. En dat deed pijn. Maar ook voelde hij dat er een kern van waarheid in zat.

Keukentafel en vergadertafel

De figuurlijke plek die je vroeger aan de keukentafel had, neem je onbewust ook regelmatig in aan de vergadertafel. Het gezinssysteem waarin je opgroeide heeft invloed op het beeld dat je van jezelf hebt gevormd. En daarmee op de ruimte die je al dan niet inneemt, op  je gedachten, je reacties en je gedrag.

Het is een geïnternaliseerd beeld dat bepaalt hoe je jezelf ziet. Problemen ontstaan als je dat al jong aangeleerde gedrag meeneemt in je werkomgeving. Als je ongeacht de omstandigheden onbewust precies datzelfde gedrag blijft vertonen. Dat kan er toe leiden dat je bijvoorbeeld steeds alle verantwoordelijkheid naar je toe trekt, dat je continu op zoek bent naar bevestiging van je manager of dat je je niet durft uit te spreken in gezelschappen. Zonder dat je je van dat gedrag bewust bent. Het is al zo lang zo vertrouwd, dat het jouw normaal is geworden. Zo ben je nu eenmaal.

Vaak is er een kleine crisis voor nodig om te gaan zien wat er gebeurt: patronen die je in je vroege leven hebt gevormd om je veilig te houden staan je groei in de weg. Ooit was het een oplossing, maar nu wordt het een belemmering.

Keer op keer herhaal je onbewust die tafelsetting van thuis. Op nieuwe plekken, in nieuwe omgevingen, neem je al die ervaringen en innerlijke beelden van jezelf mee. Je plakt de gedachten, overtuigingen en gevoelens die horen bij situaties uit je verleden op situaties in het hier-en-nu.

Zoals een bekend wijsgeer ooit zei: “Je gaat het pas zien als je het doorhebt.” Pas als je je bewust wordt van die patronen die je al die tijd al onbewust met je meedraagt, ben je in staat ander gedrag te gaan vertonen. Als leider is het belangrijk om genadeloos eerlijk te zien waar jij jezelf in de weg staat. Het patroon erkennen is het begin van het doorbreken ervan.

Niet alleen kun je jezelf zo bevrijden van belemmerende patronen, maar je kunt ook met meer compassie kijken naar het gedrag van anderen. Uiteindelijk zijn we allemaal mens en zitten we allemaal nog weleens op ons oude plekje aan de keukentafel van vroeger.